Giới thiệu đôi nét về làng nghề Sơn Đồng
Giới thiệu làng nghề truyền thống Sơn Đồng Làng nghề Sơn Đồng thuộc huyện Hoài Đức, Hà Nội. Nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km. Từ trung tâm thủ đô, đi ngược về hướng Tây theo đường Nguyễn Thái Học – Kim Mã – Cầu Giấy – Hồ Tùng Mậu, dọc theo Quốc lộ 32, rồi từ ngã tư thị trấn Trạm Trôi đi vào khoảng gần 2km là du khách đã đặt chân tới làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng.
Nơi đây được ví như là “thiên đường” về đồ thờ cúng hay đồ trạm khắc thủ công mỹ nghệ. Làng nghề Sơn Đồng với hơn 2514 hộ dân thì trong đó có tới hơn 80% số hộ làm và sinh sống bằng nghề này. Trong đó có hơn 4000 thợ lành nghề và nhiều nghệ nhân giỏi. Người làng Sơn Đồng rất tài nghệ trong nghề sơn, tạc, tạo ra được những bức tượng như tượng Đức Thánh Trần, Văn Thù Bồ Tát, Tam Thế Phật, Phật bà nghìn tay nghìn mắt, Phật Thích Ca, Phật A di đà, tượng ông Thiện, ông Ác, tượng La Hán, Kiệu bát cống, ô sa, cửa võng,….cùng vô số loại đồ thờ thủ công mỹ nghệ nổi tiếng trong cả nước. Không những thế, các vật thể kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Hà Nội đều có ghi đấu ấn của những đôi bàn tay khéo léo ,tài hoa của những nghệ nhân Sơn Đồng tham gia, như di tích lịch sử Văn miếu Quốc Tử Giám, cầu Thê Húc, Khuê Văn Các, chùa Một Cột, đền Ngọc Sơn…
Làng nghề Mỹ nghệ Sơn Đồng Sản phẩm mỹ nghệ làng truyền thống Sơn Đồng
Vào thời bao cấp và kháng chiến chống Mỹ, làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng đã từng bị mai một. Nhưng vào năm 1983 đã được các nghệ nhân Nguyên Đức Cường và Nguyễn Chí Dậu khôi phục. Và sau đó đào tạo ra những lớp kế thừa mới , nay đều đã trở thành những nghệ nhân và thợ lành nghề giỏi trong nghề. Để bảo tồn và phát huy nghề truyền thống , làng nghề vẫn theo phong tục cha truyền con nối.
Với sự tài tình và khéo léo của những nghệ nhân làng nghề Sơn Đồng, những sản phẩm được tạo ra vô cùng tinh xảo và đẹp mắt. Có thể nói các sản phẩm pho tượng đã trở lên có hồn và sống động vô cùng qua sự tài hoa của các nghệ nhân. Không những thế, tài năng của những nghệ nhân và người thợ lành nghề nơi đây, còn được thể hiện qua việc du khách hay khách hàng muốn làm bất cứ pho tượng thờ nào, thì những người thợ nơi đây đều làm được ngay mà không cần mẫu có sẵn. Hiện nay, sản phẩm của Làng nghề mỹ nghệ Sơn Đồng chiếm khoảng trên 50% trên toàn thị trường toàn quốc về tượng, đồ thờ cúng sơn son thếp vàng, thếp bạc phủ màu hoàng kim, phục vụ mảng đời sống văn hoá tâm linh, tín ngưỡng của người dân. Không những thế, các sản phẩm của làng nghề còn được rất nhiều khách hàng quốc tế đặt hàng và được xuất khẩu ra nước ngoài rất nhiều.
Về quy trình chế tác quy trình chế tác sản phẩm Sơn Đồng Quy trình chế tác tỉ mỉ của sản phẩm Sơn Đồng
Ngoài một quy trình chung cha ông truyền lại, thì mỗi nghệ nhân lại có những bí truyền hay thủ pháp mang phong cách riêng của mình. Khâu đầu tiên nhưng rất quan trọng đó là khâu chọn gỗ. Và gỗ mít chính là nguyên liệu tốt nhất để đục tượng. Nhờ những đặc tình mềm,dẻo, thớ dặm, bền, ít nứt, dễ gọt. Gỗ mít được lựa chọn mua về từ các tỉnh như Thanh Hóa, Nghệ An, Thái Nguyên, Phú Thọ,…Sau đó những khúc gỗ sẽ được loại bỏ hết phần giác và giữ lại phần lõi để tạc. Tiếp đến gỗ sẽ được cắt theo khối hình tượng. Phần được tạc đầu tiên chình là đầu và mặt tượng. Những khối mũi ( nếu có), trán, mũi, môi, tai,…sẽ được đục tiếp theo. Sau đó người thợ sẽ phác thao lấy hình dáng chung từ đầu đến cuối. Rồi tiếp đó người thợ sẽ đi đục vào từng bộ phần chi tiết nhỏ, đây là khâu quan trọng nhất đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và tập trung của người thợ. Sau khi các bộ phận chi tiết được đục hoàn chỉnh là đến khâu gọt, rồi lạo và đánh nhẵn.
Tiếp đến một khâu rất quan trọng đó là sơn tượng. Kỹ thuật sơn tượng cũng rất là kỳ công và tỉ mỉ như nghệ thuật sơn mài. Đầu tiên, người thợ sơn sẽ trộn đất phù sa rồi bó bằng sơn sống và sơn thí để hom tượng. Sau mỗi công đoạn, tượng lại được mài bằng đá và nước. Người thợ sẽ sơn lên sau đó lại mài đi. Việc này cứ được thực hiện cho đến khi bề mặt tượng được phẳng, nhẵn và mọng. Sau đó thì dùng một lớp sơn cầm thếp để sơn phủ lên. Tiếp theo là đợi cho sơn cầm thép se tới khi nào mà sờ tay thấy còn hơi dính thì người thợ sẽ dán bạc hoặc dán vàng quỳ tùy theo yêu cầu của khách.
Thương hiệu “ làng nghề Sơn Đồng ” thương hiệu sản phẩm làng nghề Sơn Đồng Sản phẩm mang thương hiệu ” làng nghề Sơn Đồng “
Sau gần một thiên thiên nhiên kỷ hình thành và phát triển, giờ đây làng nghề Sơn Đông đã vang danh khắp miền tổ quốc và trên cả nhiều quốc gia trên thế giới. Những sản phẩm được tạo ra vô cùng sắc xảo và sinh động. Có thể nói gần như trong các chùa chiền, nhà thờ, nhà cúng lớn nhỏ đều có những pho tượng hay đồ thờ cúng, trạm trổ, sơn son thiếp bạc do nghệ nhân làng nghề Sơn Đồng tạo ra. Kế thừa những truyền thống cha ông để lại, song các lớp thợ trẻ cũng không ngừng mày mò, sáng tạo, đổi mới sao cho phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Những lớp thợ trẻ ngày nay không những kế thừa những nét tài hoa về tay nghề, mà còn rất năng động trong sự biến đổi của thị trường. Giúp cho thương hiệu ” lang nghệ Mỹ nghệ Sơn Đồng” ngày càng phát triển mạnh mẽ và rộng lớn.
Làng nghề Sơn Đồng giờ đây không chỉ đơn thuần là một làng nghề nữa mà nơi đây đã chở thành một biểu tượng, nét đẹp về văn hóa của đất nước. Trở thành nơi tham quan du lich hấp dẫn cho du khách cả trong và ngoài nước.
Ngày 10/6/2002, Chủ tịch UBND xã Sơn Đồng ra Quyết định số 20/QĐ-UB thành lập Hiệp hội Làng nghề Mỹ nghệ Sơn Đồng. Cùng với đó, để bảo vệ và xây dựng thương hiệu làng nghề Sơn Đồng ngày càng phát triển bền vững, năm 2013, làng nghề mỹ nghệ xã Sơn Đồng đã triển khai thủ tục Đăng ký nhãn hiệu tập thể nghề điêu khắc, tạc tượng và đồ thờ sơn son thếp vàng, bạc Sơn Đồng. Tháng 9/2015, Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học Công nghệ đã ra quyết định cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn cho Hội làng nghề mỹ nghệ xã Sơn Đồng quản lý và sử dụng Nhãn hiệu 20 nhóm sản phẩm làm từ gỗ sơn son thếp vàng, thếp bạc.